Lenfödem Korunma ve Tedavisi - Seda Otan Güler

Seda Otan Güler Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon bölümü mezunu, ayrıca lenfödem konusunda Almanya’da bir klinikte özel eğitim almış ve uzun yıllar çalışmış. Bizi buldu ve Kanserle Dans okurlarına yardım önerdi yazılarıyla. Okuyucularımızın soruları olursa tek tek cevaplayacak.

Seda hanım sadece konusunun uzmanı değil bize yaklaşımı ve tavsiyediyorum.com sitesinde hakkında yazılanlardan tanık olduğumuz, işini severek yapan ve kendini hastalarını bilgilendirmeye adamış bir fizyoterapist.

İşte Seda Hanımın ilk yazısı.

Merhabalar!

Hepimizin bildiği gibi çok zor bir süreç  atlattık... Artık tamam herşey bitti derken malesef lenfödem  dediğimiz birçoğumuzun ismini bile bilmediği bir hastalık bizi sinsice bekliyor olabilir.

Lenfödem nedir?

Özellikle mastektomi ameliyatlarında koldaki lenf nodlarının alınmasıyla kolda, jinekolojik kanserler sonrası  kasıktaki lenf nodlarının alınması ve bu bölgedeki lenf sisteminin kesintiye uğraması sonucu kol veya bacakta oluşan şişmelere lenfödem denir.

Fakat her ameliyat sonrası olacak diye de bir kural yok.

Lenfödem gelişen hastalar kendisini suçlamasın ve tedaviye yönlensin. Lenfödem fizyoterapistleri olarak amacımız öncelikle lenfödemden nasıl korunuruz, bazı kurallara uyarak lenfödem riskini nasıl azaltırız bilinçlendirmek. Ayrıca lenfödem geliştikten ve tedavisi yapıldıktan sonra uzun vadede nasıl başedebiliriz öğretmeyi hedefliyoruz.

Jinekolojik kanserler sonrası bacakta  lenfödem gelişmemesi için dikkat edilmesi gereken kurallar:


·         Uzun süre hareketsiz oturmayınız.
·         Yüksek topuklu ayakkabı ödemli hastalar için uygun değildir.
·         Ayakkabınız rahat ve tabanlığı yer-zemin reaksiyonu için uygun olmalı.
·         Banyodan sonra özellikle parmak araları ve tüm bacak iyi kurulanmalı ve tüm bacak uygun kremler(ph 5.5) ile nemlendirilmelidir.
·         Lenfanjit ve ödemi tanımalı bedeninizi iyi gözlemlemelisiniz.
·         Ayak parmaklarında kolayca oluşan mantar enfeksiyonları için dikkatli olunuz.
·         Radyoterapi uygulanlar doktorunuzdan mutlaka uygun krem için bilgi alınız.
·         Cildinizi tahriş eden sabun, krem vs. kullanmayınız.
·         Keseleme, sert havlu ve selülit kremleri cildiniz için uygun olmayabilir.
·         Uçak yolculuklarında mutlaka bası giysinizi giyiniz.
·         Ayda bir kez mutlaka fizyoterapistinize gidin ve bacak çevre ölçümü yaptırın.

Meme Cerrahisi geçiren hastalarda lenfödem gelişmemesi için dikkat edilmesi gereken kurallar:


1.    Risk taşıyan kolun temizliği ve bakımına dikkat edilmeli. Cilt yıkandıktan sonra nazikçe kurulanmalı, yağsız krem, vücut sütü veya losyonuyla bakım yapılmalıdır.
2.    Etkilenen kol uzun sure güneşe maruz kalmamalı, yüksek koruma faktörlü koruyucularla güneş yanığından ve hatta tüm yanıklardan özenle korunmalıdır.
3.    Etkilenen kol her tür yaralanma, böcek ısırıkları, kesik ve yanıklardan korunmalı.
4.    Mutfakta veya bahçede iş yaparken korunmak için mutlaka eldiven giyilmelidir.
5.    Tırnakları keserken deriyi kesmemeye dikkat edilmelidir. Şeytan tırnağı koparılmamalı, tırnaklar asla yenmemeli.
6.    İstenmeyen tüyler traş makinesi yardımıyla alınmalı, jilet asla kullanılmamalı.
7.    Tekrar eden güçlü sert hareketler yapmamak gerekir: örneğin bir şeyi kazımak, sürterek temizlemek gibi.
8.    Kan almak, ilaç enjeksiyonu ve tansiyon ölçümü için daima diğer sağlıklı kol kullanılmalıdır.
9.    Eldiven veya el bileğini sıkacak benzer elastik boyunlu şeyler kullanılmamalıdır. Sütyen, çamaşır, diğer giysiler ve takılar sıkı olmamalıdır. Bu giysilerin ciltte oluşturduğu izler ve kızarıklıklar lenf dolaşımının engellendiği anlamına gelir. Geniş omuz askısı ve gerekiyorsa askının cilde değdiği yere pamuk ped yerleştirilebilir.
10. Gece uyurken etkilenmiş kolun üzerine yatmamaya özen gösterilmelidir.
11. El çantası ve diğer ağır eşyaların sağlam kol ile taşınması gerekir.
12. Kola aşırı soğuk veya sıcak uygulamalardan kaçınmak gerekir.
13. Tüm el kol çizik veya küçük kesik ve yaralanmalarında mutlaka bölgenin sabunlu suyla yıkanması ardından antibakteriyel pomadla pansuman yapılması gerekir.
14. Etkilenen kolda en ufak enfeksiyon belirtisi ortaya çıktığında örneğin kızarıklık, ağrı, ısı, şişme veya ateş doktorunuza haber veriniz.

 

Lenfödem tedavisi Nasıl Yapılır? 

Lenfödem teşhisiniz konulduysa şanslısınız çünkü birçok hasta da bu hastalık teşhis edilmiyor, kişi lenfödem nedir, hangi doktora gitmesi gerekiyor ne yapması gerekiyor bilmiyor. Malesef bu hastalığı hiç bir medikal uzmanlık alanı kendisine dahil etmemiş.

Teşhis konulduktan sonra bu tedaviyi doğru uygulayacak lenfödem üzerine  eğitim almış bir fizyoterapisti bulmak çok önemli. Tedavi göreceğiniz merkezde mutlaka bu işi yapacak kişinin eğitim alıp almadığını sertifikası olup olmadığını sorgulayınız.


Nasıl  bir tedavi sizi bekliyor?
Tedaviye başlamadan önce tedavi planımızı çizmek için ayrıntılı bir değerlendirme yapılması gerekli. Ayrıntılı (kol ya da bacak) çevre ölçümü ve fotoğraflama yapılmalı. Sonrasında manuel lenf drenajı dediğimiz elle yapılan ritmik ve yavaş uzmanlık gerektiren bir masaj uygulanıyor. Bu, karın, boyun ve sırt bölgenizi de içine alan lenf anatomisine uygun yapılan bir uygulamadır. Manuel lenf drenajı ortalama 45 dk sürer ve sonrasında cilde bakım uygulanması gerekir.
Ödemden dolayı deri elastikiyeti azaldığı için ph nötr olan uygun bir losyonla cilt nemlendirilir. Açık yara çatlak varsa bu bölgelerin bakımı mutlaka yapılmalıdır. Sonrasında bandajlama işlemine geçilir. Bu bandajlar bildiğimiz bandajlardan farklı lenfödem için özel üretilmiş kısa çekişli bandajlardır. Bu işlemin püf noktası basıncın aşağıdan yukarıya azaltarak uygulanmasıdır. Bandaj kolunuzu yada bacağınızı olduğundan daha büyük yapacağı için uygun giysiler giymenizi tavsiye ederim.

Sonrasında fizyoterapistiniz yapmanız gereken uygun egzersizler konusunda sizi bilgilendirecektir. Tedavi süreniz ödeminizin evresine  ve tedaviye verdiğiniz cevaba göre şekillenecektir.
Seda Otan Güler, fizyoterapist
Ankara

1 yorum:

Adsız dedi ki...

sevgili seda sana cok tesekur ederim ben elezigdan zehra koprucuogullari lenfodem hastasiyim seda gullerde ankarada bir ay tedavi gordum tadevim basarili oldu tedavi oncesi bacagim agiriyordu ve sislerim vardi tedaviden sonra agrilarim olmuyor artik bacaklarim inceldi 8 kilo verdim bayagi rahatladim seda guler ve ekibini sidedle tavsiye ediyorum hem terapist olarak hem insani degerleri cok yuksek her anlamda cok iyiler seda ve donisi cok sevdim onlar sayesinde umudum arti artik karamsar degilim siz lenf odem ve gogus kanseri hastalar lutfen gec kalmadan seda gulere ulasin seda tesekur ederim elazigdan zehra